Zmiana jest czymś co zawsze towarzyszy życiu. Dorastamy, dojrzewamy, a w końcu się starzejemy. Spotykają nas różne zmiany związane z naszą biologią. Zmiany wynikają także z naszych relacji społecznych – ktoś się rodzi lub umiera, kogoś poznajemy a ktoś inny od nas odchodzi.

Przyroda może popsuć nasze wakacyjne plany wspinania się na szczyty gór lub leżenia na plaży. Nie mamy wpływu na deszcze, trzęsienia ziemi, nie rozwiążemy problemów, z jakimi mierzy się świat. Jest jednak wiele spraw, na które wpływ mamy.

Zmiana zależy ode mnie

Na tej zmianie, która znajduje się naszej strefie wpływów chcę się tutaj skupić. Zmiana przeprowadzana intencjonalnie to proces, proces podzielony na etapy. Bliski jest mi model opracowany przez Panów Jamesa O. Prochaska, Johna C. Norcross oraz Carlo C. Diclemente. Model nazywa się transteoretycznym modelem zmiany.

Dlaczego mi nie wychodzi?

Czasem niby wiem, co nie działa, co jest nie tak, a jednak nie robimy nic, aby to zmienić. Co sprawia, że tak jest? Powodów może być wiele. Po pierwsze być może mamy już za sobą próby wprowadzenia zmiany, które zakończyły się niepowodzeniem i nie wierzymy, że coś może się zmienić. Możemy odczuwać wstyd lub poczucie winy, że nam nie wyszło. I wolimy nie robić nic, aby kolejny raz nie skompromitować się przed innymi albo przed samym sobą. Jeśli tak masz, to nic straconego. To że raz się nie udało, nie znaczy że już zawsze będzie tak samo. Do zmiany trzeba się przygotować.

Sprawdź na jakim jesteś etapie, jeśli chodzi o zmianę

Żeby wprowadzić zmianę musimy wiedzieć, że chcemy zmiany i jak ona ma wyglądać. Ale zanim dotrzemy do tego momentu najczęściej siedzimy w fazie, którą wyżej przywołani naukowcy opisali jako PREKONTEMPLACJĘ.

Prekontemplacja

W tej fazie możemy słyszeć z zewnątrz komunikaty typu: za dużo pracujesz, nie dbasz o siebie, rzuć palenie, zrób coś z sobą. Prekontemplatyk nie dostrzega problemu, bo uniemożliwiają mu to mechanizmy obronne. Zależy mu tylko na tym, żeby ludzie dali mu spokój. Nie ma wewnętrznej motywacji do zmiany.

Jeśli docierają do Ciebie komunikaty nawołujące do zmiany, to może warto ich spokojnie posłuchać. Szczególnie warto posłuchać osób, którym na nas zależy. Poczytać o podobnych problemach innych osób, jak sobie z nimi poradzili, jakie korzyści ich spotkały po rozwiązaniu podobnego problemu. Porozmawiać o wątpliwościach z kimś zaufanym. Poproś o wsparcie. Zapytaj samego siebie, czy Twoje aktualne zachowania sprzyjają Ci, czy też szkodzą. Po czyjej jesteś stronie? Czy na pewno po swojej?

Kontemplacja

Jak zacznie docierać do Ciebie, że są obszary warte zmiany, to znak że przechodzisz do fazy kontemplacji. Teraz widzisz, co mógłbyś zmienić. Dostrzegasz jednak, że zmiana wymaga wysiłku. Podejrzewasz, że może się wiązać nie tylko z przyjemnością, ale również z przeszkodami. Na tym etapie warto spisać swój cel wg modelu SMART oraz koniecznie przyjrzeć się plusom i minusom zmiany oraz plusom i minusom pozostawania w miejscu, w którym aktualnie się znajdujesz.

Czas na decyzję

Dopiero jak wiesz, co chcesz osiągnąć i czym dysponujesz oraz, jakie wyzwania na Ciebie czekają czas podjąć decyzję, czy w to wchodzisz. Możesz też dojść do wniosku, że teraz nie czas na zmiany. Nie masz czasu, mnie masz energii, cel wcale nie jest dla Ciebie tak istotny, jak na początku myślałeś. I to też jest w porządku. Jeśli jednak chcesz pójść dalej warto się do wyprawy przygotować. Dopiero jak się przygotujesz możesz ruszać w drogę i podejmować konkretne kroki, konkretne działania.

Czas na działanie

Zobacz, ile kroków trzeba wykonać wcześniej, żeby zacząć działać. Często niepowodzenie bierze się z tego, że próbowaliśmy przeskoczyć jakiś etap. Ktoś dla świętego spokoju starał się rzucić palenie albo się odchudzić, bo współmałżonek marudził, że mu na tym zależy. Albo mieliśmy motywację, żeby coś zmienić, ale nie mieliśmy wiedzy albo wystarczającego wsparcia z zewnątrz i rozbiliśmy się po pierwszym tygodniu wprowadzania zmiany. Teraz szczególnie potrzebujesz wsparcia. Dlaczego, bo w każdej chwili możliwy jest nawrót do starych przyzwyczajeń.

Nawrót

Faza nawrotu to nie koniec świata. Trzeba ją brać pod uwagę i być na nią przygotowanym. Warto mieć strategię poradzenia sobie z nawrotem. Wypracowuje się ją na etapie przygotowania do działania.

Podtrzymanie działania

Podtrzymanie działania pozwala uniknąć nawrotów do starych przyzwyczajeń do starego życia. Ważne, aby szczególnie na tym etapie, nagradzać się za sukcesy, za działanie, które prowadzi nas do sukcesu. Tutaj też dobrze jest mieć wspierające środowisko i dbać o unikanie czynników odciągających nas od obranej drogi do celu.

Powodzenia!!!